Eigenschap:Description

Uit Auditpedia
Ga naar:navigatie, zoeken

{{#default_form:Property}}

Edit property (WSForm)

This is the "Description" property of type Text.


Showing 19 pages using this property.
P
Vanaf de beginjaren van dit millenium tot in 2017 was Janine van Diggelen zeer nauw betrokken bij de ontwikkeling van het externe toezicht op accountants bij de Autoriteit Financiële Markten en bij IFIAR, the International Forum of Independent Audit Regulators. In deze podcast geeft zij een overzicht van de geschiedenis van het extern toezicht op het accountantsberoep. Hierbij legt zij steeds expliciet de relatie met de kwaliteit van de accountantscontrole. Zij gaat uitvoerig in op de noodzaak en ontstaansredenen van het toezicht en op de inrichting, werking, mogelijke invalshoeken en potentiële verbeteringen. Zij maakt uiteraard ook een vergelijking met de reeds lang bestaande zelfregulering die aan het extern toezicht voorafging. De kern van het toezicht is volgens haar het verbeteren van de controlekwaliteit en de cruciale rol die het bestuur van de kantoren daarbij vervult. Maar alle accountants kunnen volgens haar een bijdrage leveren. Er is nog steeds veel werk te doen. Janine van Diggelen is board room consultant. Daarnaast vervult zij een aantal toezichthoudende rollen, onder andere bij de raad van toezicht en auditcommissie van Meander Medisch Centrum. Ze is ook bestuurslid van de Public Interest Oversight Board die toezicht houdt op de standard setting voor financiële auditors, onder andere de standaarden van de International Auditing and Assurance Standards Board. Van Diggelen geeft bovendien les aan Tilburg University en Business Universiteit Nyenrode. ''(Deze podcast-aflevering is gemaakt voor (en gesponsord door) Auditpedia en is een onderdeel van een reeks podcasts over de historie van fenomenen uit het accountantsberoep.)''  +
Deze podcast bevat de 'luisterversie' van het artikel 'Wat kost een Wiedergutmachungsschnitzel?' in Accountant van december 2016: https://www.accountant.nl/magazines/a... Het artikel gaat over de waardering van roof, vernietiging, onderdrukking, leed en dood. Het is door de oorlog in Oekraïne en door de aandacht voor ons koloniale verleden weer zeer actueel.  +
In deze podcast vertelt Peter Eimers over de ontwikkelingen in de accountantscontroleaanpak, waarbij de nadruk ligt op de afgelopen dertig jaar. Eimers schetst een historisch perspectief van de systeem- en gegevensgerichte aanpak (en vergelijkt Nederland met Amerika), de volledigheid van de opbrengstverantwoording, data-analyse, methodologische aspecten van process mining, standard setting en de controleverklaring. Enkele one-liners uit de podcast: • “Fraude is van altijd en overal, vooral bij jouw cliënt. • Zonder computers staat alles stil. • Auditen is het verzamelen van puzzelstukken. Geen enkel puzzelstuk maakt stand-alone de hele puzzel. • Bestuurlijke informatieverzorging is het vak van de perfectie, auditing is het omgaan met imperfecties. • De accountant is de generalist onder de specialisten (zoals de huisarts dat is onder de medici).” Eimers is partner bij EY en tevens hoogleraar Audit & Assurance en directeur van de accountantsopleiding aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij heeft veel nationale en internationale ervaring op het gebied van vaktechniek en controlestandaarden. ''(Deze podcast-aflevering is gemaakt voor (en gesponsord door) Auditpedia en is een onderdeel van een reeks podcasts over de historie van fenomenen uit het accountantsberoep.)''  +
R
Het beroep is ontstaan door fraude en going concern issues. Dit begon in Nederland bij [https://www.accountant.nl/magazines/accountant-2015-q3/pincoffs-van-miljonair-tot-sigarenboer/ Pincoffs]. Daar ging een historie aan vooraf. De industriële revolutie en de Angelsaksische wereld is de basis geweest voor het ontstaan van het beroep. Met de industriële revolutie groeiden bedrijven en ook faillisementen en fraude. De [https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-economic-history/article/abs/slow-train-to-paradise-how-dutch-investment-helped-build-american-railroads-by-augustus-j-veenendaaljr-stanford-stanford-university-press-1996-pp-xi-350-4500/B4CB5CD9BFFE0054022952A5F2A3B6FE?msclkid=bb65c235c2fd11eca27337d4bb821112 spoorwegmaatschappijen] waren daar een goed voorbeeld van. In Groot-Brittannië ontstond een grote competitie tussen de spoorwegmaatschappijen om het spoor te vier à vijf voudigen. Hierbij  beloofden zij gouden bergen aan mogelijke investeerders. De grootheidswaanzin bij de aanleg van de spoorwegen bracht grootse fraude en corruptie met zich mee. Een van de [https://atlantic-books.co.uk/book/bean-counters/ favoriete trucs] was om de premies bij uitgifte van aandelen te registreren als winst waaruit dividenden konden worden betaald. Bij latere aandelenemissies konden hierdoor hogere premies worden gevraagd. William Welch Deloitte stelde de wanpraktijken bij de spoorwegmaatschappijen aan de kaak. Hij was opgeleid bij de faillissementsrechtbank in Londen. Hij werd ingeschakeld door bezorgde aandeelhouders in de Great Western Railway en ontdekte grote boekhoudkundige schandalen. De accountant kreeg onmiddellijk de taak om de boeken van het bedrijf periodiek te controleren. Hij werd de eerste onafhankelijke, externe accountant van een groot bedrijf. Het certificaat van de juistheid werd geïntroduceerd, wat de controleverklaring werd. Dit ontwikkelde zich van juistheid naar “getrouw beeld”. Auteurs: Alice Nottet, Petra Tijmstra, Sjoerd Kurstjens  
S
== EU Audit == Iedere lidstaat van de Europese Unie (EU) is verplicht om audits uit te voeren naar Europese fondsen. In Nederland zijn deze taken en verantwoordelijkheden belegd bij de Auditdienst Rijk (ADR) specifiek de sector EU. Deze sector is gericht op de uitvoering van audits van (Europese) geldstromen, met name de subsidies en haar onderliggende systemen. Over de resultaten van zijn audit rapporteert de ADR rechtstreeks aan de Europese Commissie in Brussel. Binnen de sector heeft de auditmanager de rol als hoofd auditautoriteit van de Europese Structuur- en Migratiefondsen en een andere auditmanager, die verantwoordelijk is voor de coördinatie van de certificerende audits van Europese Landbouwfondsen. De werkzaamheden voor verschillende fondsen worden uitgevoerd op basis van Ministeriële besluiten (aanwijzingsbesluiten) van diverse ministers. Een bijzonder aspect van de controle van Europese geldstromen is dat er veel aandacht is voor de vraag of de besteding EU-conform is en of de beoogde output gerealiseerd is.  +
==Financial Audit== De sector Financial Audit (FA) bestaat uit financial auditors die zich primair inzetten voor de uitvoering van de controleopdrachten voor de wettelijke taak verspreid over de hele Rijksoverheid. De sector FA vervult de centrale rol voor alle financial audits. De meeste financial auditors worden ingezet op een jaarrekeningcontrole. Dit kan bij een departementaal team (een ministerie of agentschap) of een horizontaal team. De horizontale teams controleren rijksbrede thema’s en processen voor meerdere departementen tegelijk. Naast de wettelijke taak zijn er ook vraaggestuurde opdrachten. Dit zijn opdrachten die op verzoek van een ministerie worden uitgevoerd. De opdrachtgever gebruikt de rapporten van de Auditdienst Rijk (ADR) om interne knelpunten aan te pakken of vroegtijdig te signaleren. Aan vraaggestuurde opdrachten ligt geen wettelijke basis ten grondslag. Eveneens zijn er grote projecten. De Tweede Kamer kan een bepaald project als groot project aanwijzen. Grote projecten hebben een politieke gevoeligheid en daarom dient de verantwoordelijke minister de Tweede Kamer met voortgangsrapportages op de hoogte te houden. De ADR onderzoekt de rapportages, in opdracht van de betrokken minister, en geeft daarbij rapporten af welke naar de Tweede Kamer gaan. Financial auditors onderzoeken hier de financiële aspecten van de voortgangsrapportages.  +
==IT audit== De sector IT audit voert audits uit waarbij wordt getoetst of de huidige IT-omgeving goede ondersteuning biedt aan bedrijfsprocessen en of deze toekomstbestendig is. Mede door de digitalisering en kantoorautomatisering is een juist werkende IT-omgeving essentieel. Bij sector IT is het onderscheid tussen wettelijke taak en vraaggestuurde onderzoeken belangrijk. Sector IT voert voor de wettelijke taak voornamelijk onderzoek uit op de (financiële) systemen die van belang zijn voor de jaarrekeningcontrole. Door het uitvoeren van vraaggestuurde onderzoeken biedt de sector IT handelingsperspectief aan de verschillende opdrachtgevers binnen de Rijksoverheid. Bij de sector IT zijn er een aantal themagroepen opgezet waar de sector IT deskundige op een gebied bij elkaar in een themagroep laten werken. De themagroepen op dit moment betreffen; algoritmes, analytics, cyber, Oracle, privacy en SAP. ==Algoritmes== Algoritmes worden op steeds meer plaatsen in ons leven gebruikt, ook binnen de Rijksoverheid worden algoritmes toegepast, maar liefst 63% van de ministeries gebruikte in 2018 een vorm van een algoritme in het primaire proces. Door deze mate van automatisering is de vraag naar betrouwbaarheid, vertrouwen en integriteit van een algoritmes enorm gegroeid. Middels pilots wordt er binnen de sector IT geanalyseerd hoe algoritmes geaudit kunnen worden ten behoeve van de jaarrekeningcontrole. ==Analytics== Het ADR Analytics team zet de kracht van data-analyse in ter ondersteuning van het auditproces en met name bij de jaarrekeningcontrole. Middels data-analyse wordt data bewerkt en verrijkt. Hierdoor wordt de data inzichtelijker gemaakt ten behoeve van de gegevensgerichte controleaanpak bij de jaarrekeningcontrole. ==Cyber== De themagroep Cyber heeft het doel om specialistische cybersecuritykennis actief over te dragen aan IT-auditors binnen de ADR. Hierdoor wordt de kennis verbreed binnen de sector IT en kunnen er betere audits worden uitgevoerd. ==Oracle en SAP== De themagroepen Oracle en SAP richten zich met specifieke kennis op de ERP-systemen Oracle en SAP ten behoeve van de jaarrekeningcontrole bij verschillende onderdelen van de Rijksoverheid. Door specialistische kennis en het bijhouden van de ontwikkelingen op systeemniveau kunnen controleteams een adequater de risico’s inschatten bij het beoordelen van general IT controles. ==Privacy== De themagroep privacy ontwikkelt instrumenten om de auditors te ondersteunen in de uitvoering van privacy gerelateerde onderzoeken. Sinds 25 mei 2018 is de AVG in werking getreden. De Rijksoverheid verwerkt veel gevoelige en bijzondere persoonsgegevens van burgers. Hierdoor is de inrichting en beheersing van informatiehuishouding conform deze wetgeving essentieel. Middels audits omtrent de inrichting van de informatiehuishouding van de Rijksoverheid kan de ADR inzicht en/of zekerheid geven bij beheersing ban de privacy risico’s.  
== Operational audit == De sector operational audit (OA) voert op vraaggestuurde basis onderzoeken uit binnen alle onderdelen van de Rijksoverheid. Vraaggestuurd is op verzoek van politieke of ambtelijke leiding van een ministerie. De verzoeken zijn divers; van een intern proces binnen een afdeling tot het in kaart brengen van de cultuur van een dienstonderdeel. De Rijksoverheid is voortdurende in beweging als gevolg van maatschappelijke en technologische ontwikkelingen en daarmee samenhangende veranderingen in politieke prioriteiten. De onderzoeken vinden plaats in een multidisciplinair perspectief over de bedrijfsvoering en de ADR geeft hierover een advies. Daarom heeft de sector OA deskundigen op gebied van verandermanagement, risicomanagement, systeeminterventies, programma- en projectmanagement. Zij hebben kennis van interne beheersing, in hoe organisaties hun doelen beter kunnen bereiken en het onderzoeken daarvan. Naast de kennis hebben de medewerkers een passende studieachtergrond zoals bestuurskunde eventueel aangevuld met de opleiding Register Operational Auditor (RO). == Management control auditing == Bij operational auditing gaat het om het onderzoeken van het proces van sturing en beheersing van organisaties en processen. Hierbij worden niet alleen de ‘harde’ procesmatige aspecten onder de loep, maar is er ook aandacht voor de zogenaamde ‘soft controls’ zoals: integriteit, organisatiecultuur, houding en gedrag, samenwerking en leren en ontwikkelen. == Van assurance provider naar insight provider == De audits van de sector OA zijn Rijksbreed wat inzicht biedt in onderwerpen die spelen over de grenzen van een ministerie heen en verbanden leggen. Internal Audit als vak beweegt zich van assurance provider naar insight provider en daar dragen operational auditors aan bij door handelingsperspectief te bieden aan opdrachtgevers. == Onderzoeksdomeinen == In de strategische auditagenda heeft de Auditdienst Rijk een aantal onderzoeksdomeinen opgenomen waar de ADR als organisatie leidend in is. In een aantal van deze domeinen speelt de sector OA een grotere rol. Onderdelen op de onderdelen interne beheersing, organisatie (governance) en beleid is de sector OA actief. Daarnaast zijn cultuur, houding en gedrag (‘soft controls’) belangrijke aspecten van de strategie om het verander- en absorptievermogen te versterken. Het hebben van kennis van menselijk gedrag en hoe dat gedrag effectief te beïnvloeden, is daarbij een essentiële voorwaarde om organisatieverandering te kunnen realiseren. Een bestuurlijke inrichting met een juiste mix van beheersinstrumenten (soft en hard controls) draagt bij aan een goede werking van het (nieuwe) systeem. Wij ondersteunen onze opdrachtgevers op dit terrein door onderzoek te doen naar bijvoorbeeld ketensamenwerking en de beheersing van decentraal belegde taken. Daarnaast voeren wij onderzoeken uit op het gebied van veranderprogramma’s, zoals naar de aansluiting van de aanpak van een veranderprogramma op de doelstelling, het absorptievermogen van uitvoeringsorganisaties, ongeschreven regels en de monitoring van gewenste veranderprocessen. == Vaktechnische thema’s == Om vaktechnische- en inhoudelijke kwaliteit te verhogen en kennisdeling en innovatie te bevorderen werkt de sector OA uit drie thema’s: '''Verandermanagement''' Vanuit de Auditdienst Rijk ondersteunt de sector OA de opdrachtgevers bij verandervraagstukken door het bieden van handelingsperspectief gebaseerd op onderzoeken en kennis en ervaring. Hiervoor zijn auditors die kennis dragen van succesvol veranderen en verandervraagstukken. '''Programma- en projectmanagement''' Het doel van het thema programma- en projectmanagement is om de kennis en auditervaring van programma- en projectmanagement bij elkaar te brengen, te verdiepen, te verbreden en deze in de praktijk toe te passen. Vanuit de onafhankelijke rol van de ADR wordt aan opdrachtgevers een uitspraak gedaan over objecten in een programma. Dit draagt bij aan het succes van een programma en project. Verder toetst de sector OA periodiek de projectbeheersing van bepaalde projecten die een langere doorlooptijd hebben zoals de Joint Strike Fighter F34. Onderzoeken vinden niet enkel achteraf plaats maar kan ook bij het vormgeven van een project of tussentijds. '''Netwerk facilitators ADR''' Om de klant inzicht te geven in bepaalde processen maakt de ADR gebruik van facilitators. De facilitator is er om op neutrale wijze het proces te begeleiden, zodat de opdrachtgever en de deelnemers zich kunnen focussen op de inhoud. De facilitators kunnen verschillende soorten sessies begeleiden, zoals risico-sessies, dialoogsessies of brainstormsessies. Ook kunnen facilitators helpen met het ‘lean’ maken van een proces of het begeleiden van een ronde-tafel bijeenkomsten.  
{| class="wikitable" |- !Standaard !Doel !Organisatie !Gebruikers !Verplicht !Shareholder/Stakeholder focus |- |[https://www.sasb.org/standards/ SASB Standards] |Bedrijven helpen bij bekendmaken van financieel materiële duurzaamheidsinformatie aan investeerders. |Sustainability Accounting Standards Board (SASB) |Wereldwijd |Nee |Shareholder |- |[https://www.integratedreporting.org/resource/international-ir-framework/ Integrated Reporting Framework] |Rapportage framework voor het opstellen van een geïntegreerd jaarverslag waarin organisaties aangeven hoe zij duurzaam opereren en (maatschappelijke) waarde opleveren voor de korte, middellange en lange termijn op basis van de zes kapitalen (financieel, geproduceerd, intellectueel, menselijk, sociaal en natuurlijk). |International Integrated Reporting Council (IIRC) |Wereldwijd |Nee |Stakeholder & Shareholder |- |[https://ghgprotocol.org/ Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol)] |Een internationale standaard voor de boekhouding en rapportage van broeikasgassen door bedrijven. |<span lang="EN-US">World Resources Institute (WRI) en World Business Council for Sustainable Development (WBCSD)</span> |Wereldwijd |Nee |Stakeholder |- |[https://carbonaccountingfinancials.com/about <span lang="EN-US">Global GHG Accounting and Reporting Standard</span>] |PCAF heeft een open-source wereldwijde GHG-boekhoudstandaard voor de financiële sector ontwikkeld. |<span lang="EN-US">Partnership for Carbon Accounting Financials (PCAF)</span> |Wereldwijd |Nee |Stakeholder |- |[https://www.globalreporting.org/standards/ GRI Standards] |Een veelgebruikte standaard voor duurzaamheidsverslaglegging. |Global Reporting Initiative (GRI) |Wereldwijd |Nee |Stakeholder |- |European Sustainability Reporting Standards (ESRS) |Standaarden in ontwikkeling om rapportage op basis van de Corporate Sustainability Reporting Standards (CSRD) mogelijk te maken. |[[/www.efrag.org/|European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG)]] |Europa |Ja, vanaf rapportagejaar 2024 |Stakeholder en Shareholder |- |IFRS Sustainability Disclosure Standards |Een nieuw internationaal duurzaamheidsstandaard. |[[/www.ifrs.org/groups/international-sustainability-standards-board/|International Sustainability Standard Board]] |Wereldwijd |Nee |Shareholder |- |TCFD recommendations |Een standaard om informatie over financiële risico's en kansen over de impact van klimaatverandering te rapporteren. |[[/www.fsb-tcfd.org/|Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD)]] |Wereldwijd |Verplicht: - 2021, Nieuw Zeeland - 2022, Verenigd Koninkrijk |Shareholder |}  
Een steekproef is een selectie uit een [[populatie]]. Als je niet integraal kunt controleren, maar je noodgedwongen moet beperken tot een steekproef, kan je proberen zo veel mogelijk elementen van die populatie te onderzoeken. Waarschijnlijk is het verstandig om die elementen niet volkomen onwillekeurig ("[[random]]") te kiezen maar risicogericht. Zo hoop je met zo weinig mogelijk inspanning zo veel mogelijk fouten op te sporen. Dat is controle met een steekproef zoals bijvoorbeeld de Douane dat doet in de Rotterdamse [https://www.ad.nl/rotterdam/rotterdam-vraagt-honderden-miljoenen-euros-voor-strijd-in-de-haven-tegen-drugssmokkel~a8f29e80/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F haven]. Dat is geen steekproefcontrole zoals de standaarden dat graag zien. In de [https://www.nba.nl/tools/hra-2021/?folder=132640 COS] is een steekproef een selectie uit een populatie met als doel een oordeel over die populatie te geven. Als je dus, bijvoorbeeld 10% van alle elementen van de populatie controleert moet de uitkomst van die controle van die 10% iets zeggen over die andere 90%, bijvoorbeeld een beslissing om die 90% ook, of juist niet, te gaan controleren. Belangrijk verschil bij steekproefcontroles is de vraag of je gaat schatten of toetsen. Toetsen betekent dat je aanneemt dat de populatie een [[Article/materialiteit|materiële fout]] bevat '''totdat''' je voldoende correcte uitkomsten hebt gezien om die aanname te verwerpen. Je zou kunnen zeggen "guilty until proven innocent". Door te kiezen welke fout je materieel vindt en welk risico je mag lopen om ten onrechte goed te keuren kan je de minimaal noodzakelijke steekproefomvang [[uitrekenen]]. Schatten betekent dat je aanneemt dat de populatie geen materiële fout bevat, maar op die aanname terugkomt als je te veel of te grote fouten vindt in de steekproef. "Innocent until proven guilty", dus. Als je door welke oorzaak dan ook een te kleine steekproef trekt, zal je bij schatten te weinig fouten vinden en dus goedkeuren. Bij toetsen heb je te weinig correcte uitkomsten om goed te keuren. Toetsen is dus een betere methode dan schatten, omdat er een ingebouwde beveiliging in zit tegen ten onrechte goedkeuren door te weinig waarnemingen. Om de verschillende methoden te beschrijven kijken we vervolgens naar de populatie. Een populatie van [[posten]] levert een steekproef van posten. Als je daarop gaat toetsen krijg je in principe ook een resultaat in posten. Dat kan je bijvoorbeeld doen bij [[proceduretesten]] of [[IPE]] ("information provided by the entity") testen. Wil je toch een uitkomst in geld, dan zul je heel wat wiskunde van stal moeten halen. [[Voorraadopnames]] is daar een voorbeeld van, en waarom wordt te zijner tijd daar uitgelegd. Een populatie van geld levert een steekproef van geld. Elke euro evenveel kans op selectie geven betekent elke regel van je bestand een kans geven evenredig met het (positieve) bedrag aan euro's op die regel. [[Geldsteekproeven]] gecombineerd met toetsen is de meest voorkomende manier van steekproefcontrole op verantwoordingen. Mocht die toets mislukken (doordat er meer fouten worden gevonden dan vooraf was toegestaan) dan ga je over op een schatting van de noodzakelijke [[correctie]]. Als die correctie voldoende [[betrouwbaar]] en [[nauwkeurig]] kan worden geschat, zou de controleur kunnen goedkeuren na correctie. Zie hiervoor het elders beschreven [[verkeerslicht]]. [[Bestand:052 - Steekproef populatie.jpg|miniatuur|Steekproef populatie door Ferry Timp|alt=]]Een postensteekproef is dus een selectie uit een populatie posten waarbij elke post evenveel kans op selectie heeft. Zo'n post is dan goed of fout en op basis van het totaal aantal foute posten kan je een uitspraak doen over het aantal foute posten in de populatie, of, als je niet opziet tegen wat wiskunde, over het foutbedrag in de populatie. Een geldsteekproef is dus een selectie uit een populatie van euro's, waarbij je euro's steekt die leiden naar te controleren posten. Controle van die posten geeft een uitspraak over de [[foutfractie]] (of "tainting") van de gestoken euro's waarmee je iets kan zeggen over het foutbedrag in de populatie. Hoe dat concreet gaat, komt later.  
T
De tekening van onderstaande tabel is onderhanden. {| class="wikitable" |'''Naam''' |'''Periode leven''' |'''Waarom grondlegger?''' |- |[[Article/Luca Pacioli]] |1445-1517 |1494 - Dubbel boekhouden |- |[[Article/Pincoffs]] |1827-1911 |[[Article/De-fraudeur-waar-het-allemaal-mee-begon]] |- |[[Article/J-G-Ch--Volmer]] |1865-1935 |Systematische studie van de accountancy |- |[[Article/Klijnveld]] |1874-1945 |Grondlegger KPMG |- |[[Article/Limperg]] |1879-1962 |Aartsvader van de Nederlandse accountants – Leer van het gewekte vertrouwen |- |[[Article/Sternheim]] |1885-1940 |Leerboek der accountancy |- |[[Article/Arthur-Andersen]] |1885-1947 |Accountantsverklaring is eerder het beginpunt dan het eindpunt – Think straight talk straight |- |[[Article/Kraayenhof]] |1899-1945 |Structurering regelgeving financiële rapportage |- |[[Article/Van-Dien]] | |1893 – Eerste gevestigde accountant |- | | |1895 – Oprichting [[Article/NivA]] |- | | |1948 – Oprichting [[Article/NOvAA]] |- | | |1967 – Oprichting [[Article/NIVRA]] |- |[[Article/Starreveld]] |1907-1995 |Automatisering van administraties |- |[[Article/A-B--Frielink]] |1917-1998 |Grondig fundament Administratieve Organisatie |- |[[Article/Hans-Blokdijk]] |1935-2013 |Uitgesproken, deskundig en betrokken professional. |- | | |2013 – Oprichting [[Article/NBA]] |- |[[Article/Brenda-Westra]] |1967-2015 |Rebel accountant |- | | | |}  +
==<span lang="NL">Waarom houden we toezicht op accountantsorganisaties?</span>== <span lang="NL">Het maatschappelijk verkeer moet kunnen vertrouwen op het oordeel van accountants(organisaties) in de door hen afgegeven controleverklaringen. De controleverklaring voegt zekerheid toe aan de jaarrekening en draagt bij aan het vertrouwen daarin van een grote groep gebruikers, waaronder beleggers, banken, crediteuren, financieel analisten en consumenten. Het gaat bij vertrouwen niet alleen over de vraag of de informatie in de verslaggeving een getrouw beeld geeft van de werkelijkheid, maar ook over de vraag of deze informatie op een betrouwbare en deugdelijke wijze tot stand is gekomen en is weergegeven in de verslaggeving. Als achteraf door de maatschappij wordt geconstateerd dat de informatie niet betrouwbaar is, ondermijnt dit het vertrouwen van de maatschappij in de onderneming(sleiding) en als afgeleide ook in de accountant(sorganisatie) en de controleverklaring. Dat vindt haar weerslag op de gehele sector. Accountants moeten onafhankelijk zijn en zich houden aan de fundamentele beginselen uit hun gedrags- en beroepsregels. Zij mogen zich niet laten leiden door commerciële of persoonlijke belangen, maar moeten het publieke belang centraal stellen.</span> ==<span lang="NL">Sinds wanneer is er toezicht op accountantsorganisaties</span>== <span lang="NL">De Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) is inwerking getreden op 1 oktober 2006 tegen de achtergrond van een aantal schandalen (ENRON, Parmalat, Ahold, KPN Quest en Worldcom). Vanaf dat moment houden we toezicht op accountantsorganisaties.</span> ==<span lang="NL">Waarop houden we toezicht?</span>== <span lang="NL">Accountantsorganisaties en externe accountants die wettelijke controles uitvoeren moeten voldoen aan een aantal vereisten. We houden toezicht op de naleving van deze vereisten. Deze vereisten volgen uit de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta), nader uitgewerkt in het Besluit toezicht accountantsorganisaties (Bta), het Besluit Instelling Audit Commissies (BIAC) de [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014R0537&from=NL EU Verordening 537/2014].</span> <span lang="NL">We houden toezicht op accountantsorganisaties die wettelijke controles verrichten. Andere werkzaamheden of diensten van accountantsorganisaties en hun netwerkorganisaties, waaronder de vrijwillige controles, vallen niet onder ons toezicht. De werkzaamheden van accountants anders dan wettelijke controles vallen onder het toezicht van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA).</span> <span lang="NL">Het toezicht voor de accountantsorganisaties met een vergunning voor het uitvoeren van wettelijke controles, niet zijnde OOB-ondernemingen, werd tot 1 januari 2022 uitgevoerd door de SRA en de NBA, op basis van convenanten met de AFM. Vanaf 1 januari 2022 wordt het toezicht op alle vergunninghoudende accountantsorganisaties uitgevoerd door ons.</span> ==<span lang="NL">Hoe houden we toezicht?</span>== <span lang="NL">Het toezicht op accountantsorganisaties bevat onder meer de volgende taken: vergunningverlening, onderzoeken, signalen & incidenten, geschiktheidstoetsingen, advisering wet- en regelgeving en internationale samenwerking. Deze taken worden hierna nader toegelicht.</span> ===Vergunningverlening=== <span lang="NL">Om wettelijke controles te mogen controleren moet een accountantsorganisatie een vergunning van de AFM hebben. Wij verzorgen het proces van vergunningverlening.</span> ===Onderzoeken=== <span lang="NL">In onze onderzoeken bij accountantsorganisaties staan de volgende niveaus centraal:</span> <span lang="NL">- de wettelijke controles</span> <span lang="NL">- het stelsel van kwaliteitsbeheersing</span> <span lang="NL">- gedrag- en cultuuraspecten bij accountantsorganisaties.</span> <span lang="NL">We maken op basis van risico-analyses keuzes wat we willen onderzoeken, rekening houdend met wat de wet van ons vereist. Hierbij worden ook nieuwe of toekomstige risico’s geanalyseerd. We stellen hierbij prioriteiten om onze capaciteit effectief in te zetten.</span> <span lang="NL">We voeren verschillende type onderzoeken uit, zoals:</span> <span lang="NL">·        Kwaliteitsbeoordelingen, waarin we toetsen of wet- en regelgeving is nageleefd;</span> <span lang="NL">·        Themaonderzoeken, veelal een verkennend onderzoek, om inzicht op een onderwerp te vergroten;</span> <span lang="NL">·        Incidentonderzoeken, waar we onderzoek doen naar een vermeende overtreding al dan niet na een incidentmelding.</span> <span lang="NL">Onderzoeken starten we veelal met het opvragen van schriftelijke informatie. Na de analyse van deze informatie volgen vaak interviews met vertegenwoordigers van de betreffende accountantsorganisatie(s) zoals bijvoorbeeld beleidsbepalers, externe accountants en andere medewerkers. Deze informatie gezamenlijk leidt tot observaties, bevindingen en/of ‘good practices’, die we verwoorden in rapporten per accountantsorganisatie, al dan niet gevolgd door een publiek rapport.</span> <span lang="NL">We kunnen verschillende toezichtinstrumenten inzetten, variërend van informele beïnvloeding, zoals de dialoog aangaan en voorlichting geven, tot (in)formele handhavingsmaatregelen, zoals bijvoorbeeld normoverdragende gesprekken, waarschuwingen tot opleggen van boetes. De doelstelling is om dit instrumentarium op een consistente wijze in te zetten en te kiezen voor een instrument op basis van effectiviteit. Voordat we overgaan tot een maatregel, doen we altijd onderzoek. Daarna bepalen we welke maatregelen daar het beste bij passen.</span> <span lang="NL">Enige voorbeelden van onze onderzoeken zijn:</span> <span lang="NL">-       [https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2021/december/accountants-iko-grip-op-kwaliteit Intern KwaliteitsOnderzoek (IKO) geeft grip op kwaliteit wettelijke controles accountant | december | AFM Professionals] (9 december 2021). Uit dit onderzoek komt dat we overwegend positief zijn over het inzicht dat het Intern KwaliteitsOnderzoek (IKO) bij OOB-organisaties heeft in de kwaliteit van hun wettelijke controles. Uit het onderzoek komen ook mogelijkheden om het IKO te versterken en te vernieuwen.</span> <span lang="NL">-       [https://www.afm.nl/nl-nl/nieuws/2021/oktober/onderzoek-impact-rvcs-oob-accountantsorganisaties Raden van commissarissen hebben impact, wel verschillen tussen accountantsorganisaties | oktober | AFM] (13 oktober 2021). Dit onderzoek naar de impact en de werkwijze van de raden van commissarissen (rvc’s) van de OOB-accountantsorganisaties laat aan de hand van praktijkvoorbeelden zien hoe de rvc’s van de zes OOB-accountantsorganisaties werken. Daarmee biedt de AFM-handvatten voor het verder vormgeven van intern toezicht.</span> <span lang="NL">-       [https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2021/mei/verkenning-beheersing-corruptierisicos-accountantsorganisaties Accountantsorganisaties kunnen beheersing corruptierisico’s verbeteren | mei | AFM Professionals] (20 mei 2021). Uit dit onderzoek komt dat het noodzakelijk is dat accountantsorganisaties hun kennis over corruptierisico’s vergroten en beter onderhouden tijdens trainingen en vaktechnisch overleg. We delen hiervoor verbeterpunten en goede voorbeelden, zodat zij hun organisatie hierop kunnen toetsen en aanpassen.</span> <span lang="NL">-       [https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2021/feb/aanbevelingen-auditcommissies AFM deelt aanbevelingen om auditcommissies te versterken in hun rol bij controle jaarrekening | feb | AFM Professionals] (9 februari 2021). Dit onderzoek richt zich op de rol van auditcommissies van OOB’s bij het selecteren van een accountantsorganisatie en het monitoren van diens wettelijke controle. Met de observaties en aanbevelingen willen we auditcommissies versterken in de uitvoering van deze rol.</span> <span lang="NL">-       [https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2020/juli/rapport-kwaliteitsslag-big4 Big4-accountantsorganisaties op goede weg met randvoorwaarden voor kwaliteit | juli | AFM Professionals] (15 juli 2020). Dit onderzoek richt zich op belangrijke randvoorwaarden voor een goede kwaliteit van wettelijke controles. We beoordeelde de resultaten van de kwaliteitsslag van Deloitte, EY, KPMG en PwC en keek naar: hoe hun besturen werken aan de kwaliteitsgerichte cultuur, sturen op kwaliteit en hoe zij instrumenten inzetten om die kwaliteit duurzaam te borgen.</span> <span lang="NL">Meer van onze onderzoeksrapporten vind je hier:</span> [https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/doelgroepen/accountantsorganisaties/publicaties/rapporten Onderzoeksrapporten toezicht accountantsorganisaties | Accountantsorganisaties | AFM Professionals] ===Meldingsplicht voor accountantsorganisaties=== <span lang="NL">We beoordelen signalen en incidenten. Deze ontvangen we onder meer vanuit de meldingsplicht voor accountantsorganisaties. Een accountantsorganisatie is wettelijk verplicht om een aantal situaties melding te doen aan de AFM. Voor een volledig overzicht van verplichte meldingen zie: [https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/doelgroepen/accountantsorganisaties/wijzigen-meldingen/verplichte-meldingen Verplichte meldingen accountantsorganisaties | Accountantsorganisaties | AFM Professionals]</span> ===Geschiktheidstoetsingen=== <span lang="NL">Bestuurders en interne toezichthouders van accountantsorganisaties met een vergunning voor het verrichten van wettelijke controles bij organisaties van openbaar belang (OOB-accountantsorganisaties) moeten naast betrouwbaar ook geschikt zijn voor de uitvoering van hun taak. We toetsen de geschiktheid voor de huidige functie op basis van de relevante artikelen in de Wta en Bta, zoals artíkel 15 Wta: ‘De betrouwbaarheid van de personen die het dagelijks beleid van de accountantsorganisatie bepalen of mede bepalen staat buiten twijfel.’</span> ===Nationale en internationale samenwerking=== <span lang="NL">We zijn vertegenwoordigd in nationale en internationale samenwerkingsverbanden.</span> <span lang="NL">Nationaal werken we veel samen met onder meer de NBA, de SRA en het Ministerie van Financiën. Daarnaast adviseert de Commissie Financiële verslaggeving & Accountancy ons over Europese en Nederlandse wetgevende en beleidsmatige initiatieven op het gebied van financiële verslaggeving en accountancy. De commissie bestaat uit externe deskundigen op het gebied van financiële verslaggeving en accountancy.</span> <span lang="NL">Ook internationaal is voor ons een belangrijke rol weggelegd, onder meer in de bijdrage aan standaarden, de bevordering van internationale samenwerking en de harmonisatie van toezicht. Accountantsorganisaties zijn internationaal georganiseerd en opereren vaak in netwerkverband over landgrenzen heen. Daarom werken we intensief samen met toezichthouders in het buitenland en nemen we deel aan internationale overlegorganen zoals het International Forum of Independent Audit Regulators (IFIAR) en de Committee of European Auditing Oversight Bodies (CEAOB). Belangrijke samenwerkingsorganen zijn hierna toegelicht.</span> <span lang="EN-US">'''·'''        '''''Committee of European Auditing Oversight Bodies (CEAOB)'''''</span> <span lang="NL">De Committee of European Audit Oversight Bodies (CEAOB) is het belangrijkste orgaan voor de Europese samenwerking op het gebied van toezicht op accountantsorganisaties. Een voorbeeld wat zoal voortkomt uit deze samenwerking, is het volgende onderzoek uit 2021:</span> <span lang="NL">o   [https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2021/november/voer-dialoog-over-materialiteit-jaarrekening AFM: voer dialoog met accountant over materialiteit in jaarrekening | november | AFM Professionals] (3 november 2021). We hebben met de CEAOB verkend hoe materialiteit door de Big-4-accountantsorganisaties wordt toegepast bij wettelijke controles van Organisaties van Openbaar Belang (OOB). De [https://www.afm.nl/~/profmedia/files/rapporten/2021/rapport-materialiteit-controle-jaarrekening.pdf?la=nl-nl inzichten] geven aanknopingspunten voor een dialoog tussen gebruikers van jaarrekeningen, ondernemingen, auditcommissies en accountants. Uit de verkenning blijkt dat er enkele verschillen zijn tussen de Big-4 in hun methodologie en de toepassing daarvan bij de bepaling van materialiteit. Gebruikers kunnen de accountants daarop bevragen: hoe is de materialiteit bepaald en welke kwalitatieve aspecten zijn meegenomen? Dat kan bijvoorbeeld op de aandeelhoudersvergadering. In het rapport zijn voorbeeldvragen opgenomen die gebruikers hierbij op weg kunnen helpen.</span> <span lang="EN-US">'''·'''        '''''International Forum of Independent Audit Regulators (IFIAR)'''''</span> <span lang="NL">Op mondiaal niveau is het International Forum of Independent Audit Regulators (IFIAR) het samenwerkingsverband voor onafhankelijke toezichthouders op accountantsorganisaties. IFIAR’s missie is het publieke belang te dienen en de bescherming van beleggers te verbeteren door de kwaliteit van wettelijke (accountants)controles te verbeteren. In deze organisatie werken onafhankelijke toezichthouders samen door uitwisseling van informatie en ervaringen. Als voorbeeld van wat IFIAR doet, zie:</span> <span lang="EN-US">o   [https://www.ifiar.org/activities/annual-inspection-findings-survey/ Annual Inspection Findings Survey – IFIAR]</span> <span lang="NL">o   [https://www.ifiar.org/?wpdmdl=13063 Microsoft Word - IFIAR IRDAM Public Report.docx] , een rapport over relevante internationale ontwikkelingen in de accountancy sector.</span> '''<span lang="EN-US">·        ''International Organisation of Securities Commissions (IOSCO)''</span>''' <span lang="NL">Op mondiaal niveau is de International Organization of Securities Commissions (IOSCO) de belangrijkste organisatie voor effectentoezichthouders. IOSCO is de internationale ‘standard setter for securities markets’. Dit wil zeggen dat zij algemene principes afspreekt die fungeren als uitgangspunt voor regionale en nationale toezichthouders over het toezicht op effectenmarkten. IOSCO is ook een belangrijk internationaal netwerk voor informatie-uitwisseling tussen toezichthouders. Daarnaast vormt IOSCO een belangrijke schakel met andere relevante internationale organisaties als de G20, de Financial Stability Board, het IMF en de Wereldbank. De organisatie heeft momenteel 115 leden, die samen ongeveer 95% van de effectenmarkten ter wereld reguleren.</span>  
==<span lang="NL">Waarom houdt de AFM toezicht op verslaggeving?</span>== <span lang="NL">De financiële verslaggeving van beursgenoteerde ondernemingen is een belangrijke bron voor gebruikers die zich een oordeel willen vormen over de financiële positie en prestaties van een onderneming. Beursgenoteerde ondernemingen moeten aan een aantal wettelijke eisen voldoen. De financiële verslaggeving van beursgenoteerde ondernemingen, waarvan Nederland lidstaat van herkomst is, moet voldoen aan een aantal nationale wettelijke voorschriften, internationale verslaggevingsstandaarden en overige regelgeving.</span> <span lang="NL">Wij houden toezicht op de verslaggeving van Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. Die verslaggeving bestaat uit financiële en niet-financiële informatie. Ons toezicht is gestoeld op de Wet toezicht financiële verslaggeving (Wtfv). Deze wet is de enige civielrechtelijke toezichtwet bij de AFM. We hebben dan ook geen bestuursrechtelijke bevoegdheden; zo kunnen we geen boetes opleggen als we in de verslaggeving onjuistheden hebben vastgesteld. We kunnen die wel aanhangig maken bij de Ondernemingskamer, net als alle andere partijen in Nederland. Naast de Wtfv is ons toezicht gestoeld op regelgeving met betrekking tot niet-financiële informatie. Het besluit niet-financiële informatie (BNFI) is sinds boekjaar 2017 van kracht. Nieuwe regelgeving, zoals de ‘Corporate Sustainable Reporting Directive’ (CSRD), is op komst.</span> ==<span lang="NL">Waarop houden we toezicht?</span>== <span lang="NL">In 2022, hebben we van zo’n 230 ondernemingen de verslaggeving onder ons toezicht staan. Verslaggeving betreft het jaarverslag en het halfjaarverslag. Veel van deze ondernemingen moeten de gepubliceerde verslaggeving ook bij de AFM deponeren. Toezicht daarop is geregeld in de Wet Financieel Toezicht (Wft), dit is wel bestuursrechtelijk. Een onderneming kan dus wel een boete krijgen voor het te laat deponeren van de verslaggeving. Met ingang van boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2021 moeten ondernemingen hun jaarverslaggeving deponeren in ESEF-formaat (voor de verplichting is een jaar uitstel verleend, ESEF mocht al wel een boekjaar eerder vrijwillig worden toegepast). De jaarverslaggeving is daarmee machine-to-machine leesbaar in iXBRL.</span> ==<span lang="NL">Hoe houden we toezicht?</span>== <span lang="NL">Wij gebruiken verschillende instrumenten om bij te dragen aan betrouwbare en relevante verslaggeving van ondernemingen, zowel financieel als niet-financieel. We kennen ondernemingsspecifieke onderzoeken en thema-onderzoeken. Daarnaast ondersteunt het team toezicht verslaggeving ook andere teams binnen de AFM met hun kennis van de ondernemingen en verslaggevingskennis, zoals het toezicht op prospectussen en toezicht op accountantsorganisaties.</span> <span lang="NL">Bij ons ondernemingsspecifieke toezicht selecteren we jaarlijks een aantal ondernemingen op basis van verschillende risicomodellen, ad random selectie en rotatie. We analyseren de geselecteerde verslaggeving en kunnen vervolgens komen tot een ‘verzoek om nadere toelichting’: vragen aan de onderneming over de verslaggeving. Als de vragen naar tevredenheid zijn beantwoord sturen we een afrondende brief. Mochten we met de onderneming afspraken hebben gemaakt over aanpassingen in de toekomstige verslaggeving, bevestigen we die in dezelfde brief. Er gaat een kopie van de brief naar de Raad van Commissarissen. Als we een materiële fout vastgesteld hebben sturen we een mededeling naar de onderneming. Dat is een formele brief (nogal juridisch in toonzetting) waarin we de onderneming van onze bevinding(-en) op de hoogte stellen. Materiële fouten moeten uiteraard in de toekomstige verslaggeving hersteld worden. We kunnen bij een mededeling de aanbeveling doen een persbericht uit te sturen om de (kapitaal-)markt binnen 10 werkdagen op de hoogte te stellen van de fout. Dit gebeurt in principe als de juiste informatie nog niet in de markt beschikbaar is. In het persbericht moet de onderneming aangeven hoe de verslaggeving er wel uit had moeten zien of, als dat niet mogelijk is binnen 10 werkdagen, dat de onderneming de fout in de aankomende verslaggeving zal corrigeren. Op eventuele persberichten van de onderneming na is het hele toezichtproces uitsluitend tussen de AFM en de onderneming: wij moeten dergelijke onderzoeken geheimhouden.</span> <span lang="NL">Enige voorbeelden van onderzoeken door het team verslaggeving van de AFM zijn:</span> <span lang="NL">-         Niet-financiële informatie: [https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2021/feb/verkenning-gebruik-niet-financiele-informatie Gebruik en informatie niet-financiële aspecten in verslaggeving kan beter | feb | AFM Professionals] (16 februari 2021)</span> <span lang="EN-US">-         Covid: <span lang="NL">https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2020/november/rapport-effecten-coronacrisis-verslaggeving</span> (24 november 2020)</span> <span lang="NL">-        </span> <span lang="EN-US">Supply chain finance:</span> <span lang="NL">[https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/nieuws/2020/jan/transparantie-scf AFM roept ondernemingen op tot meer transparantie over supply chain finance | jan | AFM Professionals]</span> <span lang="EN-US">(28 januari 2020)</span>  
==<span lang="NL">Wat is tuchtrecht?</span>== [[Bestand:074 - Tuchtrechtspraak.jpg|alt=Tuchtrechtspraak door Ferry Timp|miniatuur|368x368px|Tuchtrechtspraak ]] Kortom, tuchtrecht gaat dus over de naleving en handhaving van de gedrags- en beroepsregels. <span lang="NL">Naar aanleiding van een klacht kijkt de tuchtrechter of de accountant onder de gegeven omstandigheden tuchtrechtelijk verwijtbaar heeft gehandeld. Door de regels toe te passen op concrete gevallen brengt de tuchtrechter de voorschriften en de fundamentele beroepsbeginselen tot leven. De tuchtrechter corrigeert accountants zo nodig en geeft andere accountants een voorbeeld van hoe het niet of wel moet. Omdat tuchtrechtspraak openbaar is, kan ook de buitenwereld zien wat je wel en niet van een accountant kunt verwachten.</span> <span lang="NL">Het doel van tuchtrecht is de kwaliteit van de beroepsuitoefening te bevorderen. In het accountantstuchtrecht beoordeelt de [[Article/Accountantskamer|Accountantskamer]] of een accountant zich heeft gehouden aan de wet- en regelgeving waaraan deze zich beroepshalve moet houden. Beroepshalve betekent dat het vooral gaat om wat de accountant doet in de hoedanigheid van accountant. Als een accountant met een dronken kop een ongeluk veroorzaakt of de levenspartner doormidden zaagt dan worden die feiten beoordeeld volgens het strafrecht. In de privésfeer kan de accountant tuchtrechtelijk worden aangesproken als hij/zij/hen beroepsvaardigheden inzet voor bijvoorbeeld een vriendendienst.</span> ==<span lang="NL">De beroepsregels</span>== <span lang="NL">De regels voor accountant zijn vooral beginselen die zo nodig nader worden ingevuld door vaktechnische regels. In de Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants (VGBA) staan vijf fundamentele beginselen:</span> <span lang="NL">·        professionaliteit;</span> <span lang="NL">·        integriteit;</span> <span lang="NL">·        objectiviteit;</span> <span lang="NL">·        vakbekwaamheid en zorgvuldigheid; en</span> <span lang="NL">·        vertrouwelijkheid.</span> <span lang="NL">Hoe accountants die beginselen moeten invullen, hangt vaak af van de omstandigheden van het geval.</span> <span lang="NL">Invulling</span> <span lang="NL">gebeurd</span> <span lang="NL">aan de hand van NVCOS, Praktijkhandreikingen, Leidraden etc</span><span lang="NL">.</span> ==<span lang="NL">De tuchtrechter</span>== <span lang="NL">Een tuchtrechter wordt nogal eens gezien als een slager die zijn eigen vlees keurt. Maar sinds de invoering van de nieuwe tuchtrechtspraak in 2009 vormen de onafhankelijke, professionele rechters de meerderheid in de tuchtcolleges. In eerste instantie oordeelt de Accountantskamer in Zwolle over de tuchtklacht. De kamer bestaat uit drie professionele rechters: een voorzitter en twee ‘bijzitters’. Verder oordelen een accountant en/of terzakekundige over de zaak.</span> <span lang="NL">De kamer gaat uit van het klaagschrift dat de klager heeft ingediend en haalt er geen zaken bij waarover niet wordt geklaagd. Tegenover het klaagschrift staat het verweerschrift van de accountant. De klager en de accountant lichten hun standpunten toe op de zitting. Als de accountant een verwijt overtuigend tegenspreekt, vindt de Accountantskamer dat verwijt ‘niet aannemelijk’ en de klacht op dat punt ongegrond. De Accountant kan getuigen oproepen en deskundigen inschakelen, maar doet dat in de praktijk zelden.</span> <span lang="NL">Als een ontevreden klager of accountant in hoger beroep gaat, komt deze terecht bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven in Den Haag. Het College kijkt aan de hand van de voorgelegde feiten en argumenten of de beslissing van de Accountantskamer juist is. Bij het college oordelen alleen professionele rechters over de zaak en worden geen accountants betrokken bij de beoordeling. Het oordeel van het College is definitief; daarna zijn er geen mogelijkheden meer om de beslissing aan te vechten.</span> <span lang="NL">De spelregels voor de tuchtrechtspraak zijn te vinden in de [https://wetten.overheid.nl/BWBR0024238/2020-01-01 Wet tuchtrechtspraak accountantsberoep] (Wtra). In de wet staat bijvoorbeeld wie er kan klagen en welke maatregelen de tuchtrechter kan opleggen.</span> ==<span lang="NL">Wie kan er klagen?</span>== <span lang="NL">Op veel rechtsgebieden moet je belanghebbende zijn om een klacht in te dienen en een procedure aan te spannen. Je moet met andere woorden gedupeerd zijn door het handelen of nalaten van de beroepsbeoefenaar. Tegen accountants kan echter ‘een ieder’ een klacht indienen. De bedoeling van het accountantstuchtrecht is de kwaliteit van de beroepsuitoefening te bevorderen. Daarom is de drempel voor klachten met opzet laag.</span> <span lang="NL">Iedereen kan dus klagen en je hebt niet per se een advocaat nodig om een klacht in te dienen. Voorwaarde is wel dat je bij het indienen 70 euro aan griffierechten betaalt en dat je niet te laat bent. Vanaf het moment van de verweten gedraging heb je tien jaar de tijd om een klacht in te dienen. Als die termijn verstreken is, wordt de klacht ‘niet-ontvankelijk’ verklaard en dus niet meer inhoudelijk behandeld. Datzelfde geldt voor een tweede klacht over hetzelfde feit.</span> In de praktijk zijn het vooral opdrachtgevers, de tegenpartij van opdrachtgevers en toezichthouders die klachten indienen. En niet te vergeten de NBA zelf. De NBA klaagt vooral accountants aan die hun kwaliteitsstelsel niet op orde hebben en/of die onvoldoende hebben gedaan aan permanente educatie (PE). Verder kan de NBA een accountant aanklagen als die strafrechtelijk is veroordeeld. Het kan echter jaren duren, voordat een veroordeling definitief is. Soms vraagt de NBA de tuchtrechter daarom alvast de inschrijving van de accountant tijdelijk door te halen bij wijze van voorlopige maatregel. <span lang="NL">Het komt ook voor dat het Openbaar Ministerie een accountant strafrechtelijk vervolgt én tuchtrechtelijk aanklaagt. Een tuchtprocedure is namelijk de snelste manier om een rotte appel uit de mand te halen. Als accountants steken lijken te hebben laten vallen bij wettelijke controles dient de [[Article/Autoriteit Financiële Markten|Autoriteit Financiële Markten]] een tuchtklacht in. De AFM kan veel informatie vergaren over een zaak. De NBA heeft minder bevoegdheden en minder onderzoekscapaciteit. Behalve als het om het kwaliteitsstelsel en PE-zaken gaat.</span> <span lang="NL">De NBA en grote accountantskantoren voeren geen actief handhavingsbeleid. Daarom pleitte de Parlementaire Onderzoeks Commissie Bouwnijverheid – die in 2002 kartelafspraken bij aanbestedingen onder de loep nam – voor de invoering van een openbaar aanklager voor het accountantsberoep, die goed wordt toegerust en zo nodig vooronderzoek doet in tuchtzaken. In 2013 herhaalde de voorzitter van de Accountantskamer dit pleidooi, omdat er geen klachten binnenkwamen over interne accountants en overheidsaccountants. In 2021 is die situatie nog steeds zo. We weten dus niet of deze groep accountants zich inderdaad netjes gedraagt dan wel dat niemand er voldoende belang bij heeft een klacht tegen hen in te dienen.</span> ==<span lang="NL">Maatregelen</span>== <span lang="NL">Als de klacht (gedeeltelijk) gegrond wordt verklaard kan de tuchtrechter een ‘maatregel’ opleggen. Die tik op de vingers komt in het gunstigste geval – althans voor de accountant – neer op een waarschuwing. Is de schending van één of meer beginselen ernstiger dan volgt een berisping. De Accountantskamer kan ook een geldboete opleggen. In de praktijk gebeurt dat vrijwel uitsluitend als accountants te weinig PE-punten hebben gehaald en dus onvoldoende hebben gedaan aan permanente educatie. De boetes daarvoor kunnen flink oplopen. Eind 2020 deelde de kamer zelfs een boete van 8300 euro uit.</span> <span lang="NL">Maar wat als je die boete niet betaalt? Dan word je als rotte appel voor zes maanden uit de mand gegooid. In tuchtrechtelijke termen: de inschrijving van de accountant wordt tijdelijk doorgehaald voor zes maanden. De kamer kan een tijdelijke doorhaling van maximaal drie jaar opleggen. Na afloop van die termijn kan de accountant weer gewoon aan het werk. Dat is niet zo bij een ‘gewone’ doorhaling. Dan zal de accountant zich opnieuw moeten inschrijven in het accountantsregister en kan de NBA de nieren van de gewezen zondaar proeven. Vaak verbindt de tuchtrechter ook aan de gewone doorhaling een termijn. Binnen die termijn mag de accountant zich dan niet opnieuw inschrijven in het register. De maximale duur van zo’n herinschrijvingsverbod is tien jaar.</span> <span lang="NL">De tuchtrechter kan de accountant geen schadevergoeding laten betalen aan de klager. Daarvoor zal de klager naar de civiele rechter moeten.</span> ==<span lang="NL">Aansprakelijkheid</span>== <span lang="NL">Er wordt vaak gezegd dat een tuchtprocedure de opmaat is naar een civiele procedure waarin schadevergoeding wordt geëist en soms ook wordt toegewezen. Bij omvangrijke wettelijke controles is die bewering vaak juist. Zo lopen er eind 2021 verschillende tuchtprocedures tegen de accountants die de boeken van Imtech goedkeurden. Met een tuchtrechtelijke veroordeling hopen de curatoren van Imtech hun schadeclaim tegen het accountantskantoor gemakkelijker te kunnen onderbouwen.</span> <span lang="NL">De gedachtegang hierbij is als volgt. Wanneer je niet de opdrachtgever bent van de accountant kun je alleen een schadevergoeding claimen op grond van onrechtmatige daad. Een daad is onrechtmatig als iemand niet de zorgvuldigheid in acht heeft genomen die in het maatschappelijk verkeer betaamt. Een accountant die zich niet aan zijn eigen beroepsregels houdt, handelt maatschappelijk onzorgvuldig.</span> <span lang="NL">Daarmee is echter niet gezegd dat je altijd de schade moet vergoeden na een tuchtrechtelijke veroordeling. De civiele rechter kijkt namelijk of de accountant ook onzorgvuldig heeft gehandeld tegenover de klager, of de klager überhaupt wel schade heeft geleden en zo ja, of die schade is veroorzaakt door het onzorgvuldig handelen van de accountant.</span> ==<span lang="NL">Uitspraken</span>== <span lang="NL">De accountantstuchtrechtspraak is openbaar. Elke burger kan dus een zitting bijwonen van de tuchtrechter in Zwolle (Accountantskamer) of Den Haag (College van Beroep voor het bedrijfsleven). In principe worden alle uitspraken [https://www.accountant.nl/tucht/ online gepubliceerd]. De uitspraken zijn in beginsel anoniem. In uitzonderlijke gevallen wordt de naam van klager vermeld of die van het kantoor waaraan de accountant is verbonden.</span> <span lang="NL">De [[Article/NBA|Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA)]] ziet de tuchtrechtspraak als een belangrijke bron van kennis voor een goede beroepsuitoefening. Sinds 9 juli 2010 publiceert Accountant.nl van het merendeel van de tuchtrechtuitspraken samenvattingen en annotaties in voor niet-juristen begrijpelijke taal. De samenvattingen zijn een neutrale weergave van de feiten en het oordeel dat de tuchtrechter daarover velt. De annotaties bevatten een ultrakorte weergave van de feiten en de belangrijkste lessen uit de uitspraak.</span> <span lang="NL">De NBA heeft twee boeken uitgegeven die hoofdzakelijk zijn gebaseerd op tuchtrechtspraak. [https://www.accountant.nl/globalassets/accountant.nl/rode-vlaggen-en-uitglijders/uitglijders_lessen_uit_accountantstuchtrecht.pdf ‘Uitglijders’] bevat de belangrijkste lessen uit het accountantstuchtrecht aan de hand van veertien thema’s uit de praktijk. [https://www.accountant.nl/globalassets/accountant.nl/rode-vlaggen-en-uitglijders/45075-accountant-boekje-rode-vlaggen---web.pdf?search=true ‘Rode Vlaggen’] geeft aan de hand van (tucht)rechtspraak aan hoe je als accontant fraude-, witwas- en terrosrismefinancieringssignalen kunt herkennen: de rode vlaggen. De groene vlaggen uit het boek geven de best practices weer. Beide boeken zijn online te raadplegen.</span> ==<span lang="NL">Accountantstuchtrecht in cijfers</span>== <span lang="NL">Het [https://accountantskamer.nl/jaarverslag-2020/cijfers-2020/ jaarverslag 2020 van de Accountantskamer] geeft een goede cijfermatige indruk van het accountantstuchtrecht. In dat jaar kwamen er 176 nieuwe klachten binnen. De Accountantskamer deed 148 uitspraken over ‘gewone’ tuchtklachten en 67 uitspraken in PE-zaken. Van de gewone klachten waren er 45 gegrond en en 61 ongegrond; over de resterende 42 is om diverse redenen geen inhoudelijke uitspraak gedaan.</span> <span lang="NL">Volgens de Accountantskamer ging het bij de 148 zaken in veruit de meeste gevallen om een (vermeende) schending van het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid (115 x). Daarna volgen de fundamentele beginselen van integriteit ( 12 x), objectiviteit (7 x), vertrouwelijkheid (7 x) en professioneel gedrag (2 x). Drie klachten vielen niet onder één van de beginselen te scharen.</span> <span lang="NL">Dat het in slechts 7 gevallen om een (vermeende) schending van het objectiviteitsbeginsel zou gaan, kan best juist zijn. Maar als je naar twaalf jaar tuchtrecht kijkt, krijg je de indruk dat – als accountants in de fout gaan – dat in de meerderheid van de gevallen is, omdat zij te veel partij hebben gekozen voor degene die hun factuur betaalt. Daardoor zijn zij niet scherp, niet professioneel-kritisch genoeg, hebben zij te weinig oog voor andere belangen dan die van hun cliënt, of geven zij de cliënt te gemakkelijk het voordeel van de twijfel.</span> <span lang="NL">In de 45 zaken dat de klacht gegrond was, werd zestien keer een waarschuwing opgelegd, veertien keer een berisping, negen keer een tijdelijke doorhaling (variërend van twee weken tot drie maanden), vijf keer een doorhaling (twee van anderhalf en drie van tien jaar). Eén keer legde de Accountantskamer zowel een boete als een doorhaling (van drie jaar) op.</span> <span lang="NL">Het College van Beroep voor het bedrijfsleven deed in 2020 vijftien keer uitspraak. In de meeste gevallen (9) is het hoger beroep ongegrond en blijft de beslissing van de Accountantskamer dus intact. In slechts twee gevallen was het College het niet eens met de kamer en in nog eens twee gevallen gedeeltelijk oneens. In de resterende twee gevallen was het beroep niet-ontvankelijk en werd het dus niet inhoudelijk behandeld.</span> <span lang="NL">De NBA diende veruit de meeste klachten in (73, waarvan 68 keer over PE). Verder viel de AFM op met drie klachten en het OM met (slechts) eentje.</span> <span lang="NL">Samenvattend: los van de PE-zaken velt de tuchtrechter jaarlijks over ongeveer 150 klachten een oordeel. Iets minder dan een derde van de klachten is gegrond (30 %). Negen van de tien uitspraken van de Accountantskamer zijn definitief, met dien verstande dat de klager noch de accountant in hoger beroep gaat.</span> ==Referenties== <span lang="NL">Almelo, Lex van, Openbaar aanklager?, Accountant magazine, nr. 6/2021.</span> <span lang="NL">Almelo, Lex van, Rode Vlaggen (zie ook ‘Externe links’)</span> <span lang="NL">Almelo, Lex van, Uitglijders (zie ook ‘Externe links’)</span> <span lang="NL">Blokdijk, Hans & Jan Achten, Tuchtrechtspraak voor accountants, IFO, Amersfoort 2011.</span> <span lang="NL">Herregodts, R. L., Gemeenschappelijke normen voor vertrouwensberoepen: Tuchtrechtelijke</span> <span lang="NL">uitspraken over de tuchtnormen voor accountants, advocaten en artsen. [Groningen]: Rijksuniversiteit</span> <span lang="NL">Groningen, 2019.</span>  
V
De VAS is er voor en door accountancystudenten. In de vorm van diverse commissies dragen veel actieve leden een bijdrage aan de naamsbekendheid en de ontwikkeling van de vereniging. ==Hoe is de Vereniging Van Accountancy Studenten opgericht en waarom?== De Vereniging Van Accountancy Studenten is opgericht door Kees van Tilburg in 1971. Kees en zijn vrienden waren van mening dat de accountancy sector in dat tijdperk een “vastgeroeste en ingeslapen” wereld was. Zij begonnen met het schrijven van een discussiestuk, tien pagina’s waarin alle kritiek werd opgesomd over de opleiding en wat in de praktijk anders moest. Maar hoe verspreid je dit in de maatschappij? Geld voor postzegels was er niet. Daarom werd de Amsterdamse Vereniging van Accountancy Studenten “gekaapt” en daarmede de kas. ==Wat is er in de tussentijd gebeurd?== In de periode tussen de oprichting en nu is er extreem veel gebeurd. De vereniging was vroeger een stuk groter in omvang dan op vandaag de dag. Sinds 2015 is de vereniging de officiële studievereniging van Nyenrode Business Universiteit en bestaat de vereniging uit meerdere commissies. Deze commissies zetten zich allemaal in voor het belang van alle accountancy studenten van Nyenrode door heel Nederland. ==Wat hebben wij gedaan?== De vereniging organiseert ongeveer maandelijks VASSA’s. Maar wat zijn dit precies? Deze afkorting staat voor VAS Studenten Avonden. Dankzij deze bijeenkomsten komen studenten in contact met elkaar en met sprekers; blijven ze op de hoogte van recente ontwikkelingen en kunnen ze input leveren bij maatschappelijke discussies. Op deze manier probeert de VAS ook haar bijdrage te leveren aan de huidige ontwikkelingen van het accountantsberoep en in de maatschappij. Wij ontvingen onder andere de Kwartiermakers, Tweede Kamerleden, Roger Dassen RA (CFO ASML), Hanzo van Beusekom (bestuurslid AFM), Antje Kuilboer-Noorman (docent beroepsfilosofie), Ron Dohmen (aanklager en FIOD-accountant), Jan Garvelink (advocaat) en Mike Broekhof (fraudespecialist) tijdens de VASSA's. De vereniging heeft ook een informeel aspect waarbij accountants op een informele manier met elkaar in verbinding worden gebracht tijdens bijvoorbeeld citytrips en borrels. ==Wat doen wij nu?== Wij gaan onverminderd door met het organiseren van de VASSA’s. De komende periode staan er weer veel verschillende VASSA’s op het programma over duurzaamheidsverslaggeving en de rol van de accountant in de controle hiervan. Natalie Knight (CFO Ahold Delhaize), Wim Bartels (sustainability auditor), Kavita Nandram (ESG-reporting manager) en Usha Ganga (themaregisseur duurzaamheid NBA) zullen komen spreken tijdens deze VASSA's. Daarnaast ontvangen wij nog Jeroen Smit (schrijver, spreker en onderzoeksjournalist) - hij zal spreken over de rol die wij als financials moeten oppakken richting een duurzamere maatschappij. == Waar gaan wij heen? == De vereniging blijft als doelstelling hebben om de belangen van alle accountancy studenten in Nederland te waarborgen. In de toekomst hebben wij nog enorm veel inspirerende en leerzame netwerk evenementen te organiseren. Tevens zouden wij ook graag evenementen willen organiseren waarbij wij bedrijfsbezoeken doen. Zoals een evenement naar de Nederlandse Bank of de Tweede Kamer.  
Meer informatie over deze bijeenkomst volgt ongeveer twee weken voor aanvang van de vergadering.  +
'''Verplichte versus vrijwillige accountantscontrole''' De verplichte controle ontstaat vanuit de wet omdat de onderneming twee op een volgende jaren voldoet aan de [https://www.kvk.nl/inschrijven-en-wijzigen/deponeren/jaarrekening-deponeren/waaruit-bestaat-de-jaarrekening/ grootheidscriteria midden of groot bedrijf]. De vrijwillige controle daarentegen ontstaat vaak uit een specifieke keuze van de organisatie. In hoofdlijnen zijn de beide controles hetzelfde van aard. Hierbij is een belangrijk verschil dat de vrijwillige accountantscontrole door elke accountant, [https://www.nba.nl/over-de-nba/lidmaatschap/accountantstitel/ AA en RA], uitgevoerd mag worden. De verplichte wettelijke controle daarentegen mag alleen uitgevoerd worden door een organisatie die in het bezit is van een [https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/doelgroepen/accountantsorganisaties/vergunningaanvraag/procedure/stap2/kwaliteitseisen WTA-vergunning]. '''Definitie verplichte en vrijwillige controle''' De Wet toezicht accountantsorganisaties ([https://wetten.overheid.nl/BWBR0019468/2021-07-01 Wta]) geeft in artikel 1 de volgende definities voor wettelijke en verplichte controles: ''Een wettelijke controle is een controle van een financiële verantwoording van een onderneming of instelling ten behoeve van het maatschappelijk verkeer, die verplicht is gesteld bij of krachtens de in de bijlage bij deze wet genoemde wettelijke bepalingen.'' ''Een vrijwillige controle is een niet bij of krachtens de wet verplichte controle van financiële verantwoordingen van ondernemingen of instellingen die inhoudelijk overeenkomt met een wettelijke controle.'' '''Waarom een vrijwillige controle?''' Er zijn meerdere redenen waarom een organisatie een vrijwillige controle uit zou willen laten voeren. Dit kan o.a. zijn door: *Statutaire bepalingen; *Verplichting vanuit kapitaalverstrekkers, subsidieverstrekkers en/of aandeelhouders; *Voor financierende partijen denk hierbij aan banken; en *Verantwoording afleggen over bepaalde standen of stromen in de jaarrekening. '''Werkzaamheden vrijwillige controle''' Zoals te lezen in de definitie die de Wta geeft over de vrijwillige controle komt de vrijwillige controle inhoudelijk overeen met de wettelijke controle. Echter kan de samenstelling van de werkzaamheden (gegevensgericht of systeemgericht) anders liggen. Dit komt omdat een organisatie die een vrijwillige controle aanvraagt vaak een beperking heeft in de [https://www.scienta.nl/blog/ao-ib-en-ao-ic-wat-is-het-en-wat-is-het-verschil/ AO/IB] van de organisatie. De materialiteit bij een vrijwillige controle kan anders uitpakken dan bij een wettelijke controle. Dit heeft te maken met de kwaliteit van de interne beheersing en de stakeholders, lees belanghebbende, van de organisatie. Hierdoor kan het zijn dat er meer werkzaamheden uitgevoerd dienen te worden. '''Regelgeving''' In beginsel is bij een wettelijke controleplicht titel 9 burgerlijk wetboek 2 van toepassing als verslaggevingskader. In sommige gevallen mag IFRS toegepast worden via een [https://maxius.nl/burgerlijk-wetboek-boek-2/artikel362 combinatieregel]. Bij een vrijwillige controle is geen verplichting tot een specifiek verslaggevingskader.  
W
De NBA organiseert op 19 januari voor leden, stakeholders en overig geïnteresseerden het online webinar Beroeps-en competentiemodel voor de openbaar, intern en overheidsaccountant. Met het model beoogt de NBA handvatten te geven voor de professionele (competentie)ontwikkeling van accountants die, in het licht van voor het beroep relevante externe ontwikkelingen, aansluit bij de persoonlijke wensen en ambities van de accountant. Uit het model kunnen verschillende beroepsprofielen worden afgeleid. Prof. dr. Eddy Vaassen RA en prof. dr. Arco van de Ven RA doorlopen het model tijdens het webinar en zullen aan de hand van voorbeelden de toepassing van het model toelichten. Er wordt tevens kort stil gestaan bij het zelfevaluatie-instrument voor de openbaar, intern en overheidsaccountant. Deze online tool is op basis van het beroeps-en competentiemodel ontwikkeld en voor leden per 4 januari 2021 beschikbaar via de MijnNBA omgeving. Dit zelfevaluatie-instrument ondersteunt de accountant bij het formuleren van passende leerdoelen en het selecteren van de juiste leeractiviteiten in het kader van het op te stellen PE-plan.  +
Midden in corona tijd (maart 2021) is door de Vereniging van Accountancy Studenten (VAS) een enquête uitgezet over het welzijn van studenten. Dit naar aanleiding van recente nieuwsberichten over het welzijn van studenten in Nederland als gevolg van de corona maatregelen. De enquête is uitgezet over 2.626 accountancy studenten aan Nyenrode Business Universiteit. In dit artikel nemen we jullie mee in de belangrijkste resultaten van de enquête en laten we zien wat wij als vereniging hiermee hebben gedaan. '''De resultaten''' Ten eerste willen we jullie meenemen in de eerste acht vragen van de enquête. Deze vragen hadden betrekking op de burn-out-sleutel uit het Nationaal Salaris Onderzoek. De vragen konden worden ingedeeld in vier categorieën: lichamelijke vermoeidheid, fysieke kracht, cognitieve vermoeidheid en emotionele uitputting. Hieruit komt naar voren dat studenten zich vermoeid voelen, niet opgepept zijn en moeite hebben om zich te concentreren in corona-tijd. Wel zijn studenten in staat om zich te verplaatsen in de behoefte van collega’s of klanten. Concluderend wordt op 6 van de 8 aspecten van de burn-out-sleutel negatief gescoord. {| class="wikitable" |+ !Categorie !Gestelde vraag !Ja (%) !Nee (%) !Conclusie |- |Physical fatigue |Ik voel mij vermoeid. |74% |26% |Negatief |- |Physical fatigue |Ik heb het gevoel dat mijn 'accu' helemaal leeg is. |41% |59% |Positief |- |Physical strength |Ik voel me opgepept. |16% |84% |Negatief |- |Physical strength |Ik voel dat ik fysiek sterk ben. |44% |56% |Negatief |- |Cognitive weariness |Mijn denkproces is langzaam. |51% |49% |Negatief |- |Cognitive weariness |Ik heb moeite om mij te concentreren. |74% |26% |Negatief |- |Emotional exhaustion |Ik ben prikkelbaar. |56% |44% |Negatief |- |Emotional exhaustion |Ik ben niet in staat om mij te verplaatsen in de behoefte van collega's of klanten. |13% |87% |Positief |} Wij hebben ook geanalyseerd of de woonsituatie van een student en de regelmaat hoe vaak een student thuiswerkt, invloed heeft op de beantwoording van deze vragen. Hieruit is naar voren gekomen dat studenten die alleen wonen, het meeste het gevoel hebben dat zij niet opgepept zijn. Daarentegen zijn studenten die samenwonen het meest prikkelbaar. En des te vaker een student op kantoor werkt of bij de klant, hoe beter hij/zij zich voelt. Ten tweede is in de enquête de vraag gesteld of studenten meer behoefte hebben aan interactieve colleges. Over het algemeen is te zien dat er geen duidelijke voorkeur is voor meer interactieve colleges. De fase waarin een student zich bevindt in de studie heeft wel invloed op de uitkomst. Zo zien wij dat studenten die aan het begin staan van hun carrière en hun opleiding (propedeuse studenten) voornamelijk meer behoefte hebben aan interactieve colleges, bijvoorbeeld in de vorm van breakout-rooms. Master- en Post-Master-studenten hebben het minst behoefte aan meer interactieve colleges. Ten derde waren wij benieuwd of er meer behoefte is aan studiebegeleiding. Dit blijkt voor de meesten van jullie niet het geval te zijn. 70% van de studenten geeft aan niet meer behoefte te hebben aan studiebegeleiding. Wij hebben de overige opmerkingen die studenten aan het einde van de enquête konden invullen ook aandachtig bekeken. Wat hieruit voornamelijk naar voren komt is dat studenten zeggen “ik ben helemaal klaar met corona” of “ik mis toch wel de fysieke colleges”. Ook geven studenten aan dat beweging een belangrijk item is in het welzijn van een student. '''Opvolging''' Met de uitkomsten van de enquête hebben wij specifiek in kunnen spelen op wat studenten graag zouden willen of waar vraag naar is. Zo heeft de Vereniging van Accountancy studenten op woensdag 24 maart 2021 het Webinar ‘Ja-maar Omdenken’ georganiseerd. In dit Webinar is aandacht besteed aan hoe wij als mensen denken en dus kunnen omdenken. Het omdenken helpt je om van een probleem een oplossing te maken. Wij hopen dat de studenten die hieraan hebben deelgenomen veel lering uit dit Webinar hebben gehaald.  
... meer over "Description"
1.0 - First managed version +
Heeft type"Heeft type <span style="font-size:small;">(Has type)</span>" is a predefined property that describes the datatype of a property and is provided by Semantic MediaWiki.