Verplichte versus vrijwillige accountantscontrole
Verplichte versus vrijwillige accountantscontrole
Middelgrote, grote organisaties en organisaties van openbaar belang moeten volgens de wet- en regelgeving een wettelijke controle ondergaan. Maar wat als een organisatie die niet aan de vereisten van een middelgrote, grote onderneming of organisatie van openbaar belang voldoet? Zou deze alsnog gecontroleerd moeten worden, en zo ja hoe ziet deze controle op vrijwillige basis eruit?
Verplichte versus vrijwillige accountantscontrole
De verplichte controle ontstaat vanuit de wet omdat de onderneming twee op een volgende jaren voldoet aan de grootheidscriteria midden of groot bedrijf. De vrijwillige controle daarentegen ontstaat vaak uit een specifieke keuze van de organisatie. In hoofdlijnen zijn de beide controles hetzelfde van aard. Hierbij is een belangrijk verschil dat de vrijwillige accountantscontrole door elke accountant, AA en RA, uitgevoerd mag worden. De verplichte wettelijke controle daarentegen mag alleen uitgevoerd worden door een organisatie die in het bezit is van een WTA-vergunning.
Definitie verplichte en vrijwillige controle
De Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) geeft in artikel 1 de volgende definities voor wettelijke en verplichte controles:
Een wettelijke controle is een controle van een financiële verantwoording van een onderneming of instelling ten behoeve van het maatschappelijk verkeer, die verplicht is gesteld bij of krachtens de in de bijlage bij deze wet genoemde wettelijke bepalingen.
Een vrijwillige controle is een niet bij of krachtens de wet verplichte controle van financiële verantwoordingen van ondernemingen of instellingen die inhoudelijk overeenkomt met een wettelijke controle.
Waarom een vrijwillige controle?
Er zijn meerdere redenen waarom een organisatie een vrijwillige controle uit zou willen laten voeren. Dit kan o.a. zijn door:
- Statutaire bepalingen;
- Verplichting vanuit kapitaalverstrekkers, subsidieverstrekkers en/of aandeelhouders;
- Voor financierende partijen denk hierbij aan banken; en
- Verantwoording afleggen over bepaalde standen of stromen in de jaarrekening.
Werkzaamheden vrijwillige controle
Zoals te lezen in de definitie die de Wta geeft over de vrijwillige controle komt de vrijwillige controle inhoudelijk overeen met de wettelijke controle. Echter kan de samenstelling van de werkzaamheden (gegevensgericht of systeemgericht) anders liggen. Dit komt omdat een organisatie die een vrijwillige controle aanvraagt vaak een beperking heeft in de AO/IB van de organisatie.
De materialiteit bij een vrijwillige controle kan anders uitpakken dan bij een wettelijke controle. Dit heeft te maken met de kwaliteit van de interne beheersing en de stakeholders, lees belanghebbende, van de organisatie. Hierdoor kan het zijn dat er meer werkzaamheden uitgevoerd dienen te worden.
Regelgeving
In beginsel is bij een wettelijke controleplicht titel 9 burgerlijk wetboek 2 van toepassing als verslaggevingskader. In sommige gevallen mag IFRS toegepast worden via een combinatieregel. Bij een vrijwillige controle is geen verplichting tot een specifiek verslaggevingskader.